FBI’ın İnternet Suçları Merkezi’ne göre, yalnızca 2024 yılında, 60 yaş üstü Amerikalılar çevrimiçi dolandırıcılık nedeniyle yaklaşık 4,9 milyar dolarlık kayıp bildirdi. Bu rakam bir önceki yıla göre yüzde 43’lük, 2020’ye göre ise beş kat artışa karşılık geliyor. Yaşlılara yönelik dolandırıcılık nedeniyle ortalama kayıp 83 bin dolarken tüm yaş gruplarında bu rakam 19 bin dolar. Bu rakamların arkasında, yıllarca biriktirdikleri birikimlerini yanlış bir güvenle bir anda kaybeden ve refahları ve mali güvenlikleri derinden sarsılan bireyler ve aileler var. Yaşlıları hedef alan dolandırıcılıkların boyutu, ailelerin dikkatini çekmeli ve birlikte mücadele etmelerini sağlamalı ancak belirsiz uyarılar yeterli değil. Etkili koruma, sürekli aile iletişimi, teknik kontroller ve bir sorun çıktığında uygulanacak net bir çözüm planı olması gerekir.
Dolandırıcılar neden yaşlıları hedef alır?
Birçok yaşlı, dolandırıcıların kolay av olarak gördüğü nakit tasarrufları, emeklilik hesapları veya diğer istikrarlı servet kaynaklarına sahiptir. Güven ve otoriteye ilişkin nesiller boyu süregelen alışkanlıklar, bazı yaşlıları “resmî” gibi görünen telefonlara veya mektuplara daha duyarlı hâle getirir. Sosyal izolasyon, flört dolandırıcılığı gibi ilişki temelli dolandırıcılıkların yıkıcı bir etkiye sahip olmasını sağlayabilir. Düzinelerce çevrimiçi hesabı yönetmekte zorlanırlar. Eski cihazlar ve güncel olmayan yazılımlar kullanırlar; tüm hesaplarında aynı parolaları kullanırlar. Genellikle gerçeği sahteden ayırt etmekte zorlanırlar. Bunların tümü, saldırganların işini kolaylaştırabilecek temel koşullardır. Ayrıca becerikli saldırganlar, yeraltı forumlarında bulunan büyük çaplı ele geçirilmiş kimlik bilgileri veri tabanlarından yapay zekâ destekli ses klonlamaya kadar planlarının “inandırıcılığını” artırmak için kullandıkları kullanışlı araçlara sahiptir.
Dolandırıcılar insanları harekete geçmeye ikna etmek için aciliyet, otorite ve kıtlık hissi uyandırırlar. Anlık bir karar hatası, bilişsel aşırı yükleme, stres ve uyku yoksunluğu bile dolandırıcılıklara karşı duyarlılığımızı artırabilir, bu da nihayetinde önlemenin en azından teknolojik olduğu kadar davranışsal da olmasının nedenidir. Açık iletişim kurmak, önemli bir savunma katmanı oluşturabilir. Para göndermeden önce her zaman iki kez kontrol edeceğimiz bir aile kuralı koymak iyi olabilir. Bir aile üyesinin herhangi bir finansal talep için başvurulacak “doğrulama arkadaşı” olması için “duraklat ve doğrula” temelli basit bir plan uygulama düşünülebilir. Ebeveynlerinizin veya büyükanne ve büyükbabanızın bankası yaşlı müşteriler için özel korumalar sunuyorsa bunları kullanın. Bunlar, bazı işlem türleri için doğrulama aramaları, yeni alacaklılara sınırlamalar veya büyük havale işlemlerinde bekletme ve belirli bir eşiğin üzerindeki tüm transferler için büyükanne ve büyükbabaya ve güvenilir bir aile üyesine gönderilen uyarılar olabilir.
Temel cihaz ve hesap siber hijyeni
Yukarıdaki adımlar, yaygın olarak istismar edilen teknolojik boşlukları kapatabilecek önlemlerle birleştirildiğinde en iyi sonucu verir. Yaşlı akrabalarınızın şunları yaptığından emin olun:
· Özellikle değerli olan her çevrimiçi hesap için güçlü ve benzersiz bir parola oluşturmak ve saklamak için bir parola yöneticisi kullanmak
· Mümkün olduğunca iki faktörlü kimlik doğrulamayı etkinleştirmek, ideal olarak SMS mesajları yerine bir mobil kimlik doğrulama uygulaması veya bir donanım anahtarı kullanmak
· Telefon operatörlerinden temin edilebilen güvenlik araçları veya önlemleri kullanarak pop-up’ları ve otomatik aramaları engellemek
· Tüm cihazlar, özellikle telefonlar, tabletler ve bilgisayarlar için otomatik güncellemeleri etkinleştirmek
· Akrabalarınıza, istenmeyen mesajlardaki ekleri indirmemelerini veya bağlantılara tıklamamalarını hatırlatın – şüphe duyduklarında ESET’in ücretsiz, kullanımı kolay bağlantı denetleyicisini kullanabilirler,
· Tüm cihazlarına saygın bir güvenlik yazılımı yüklemeleri.
Bu adımları ebeveyniniz veya büyükanne ve büyükbabanızla birlikte gözden geçirin.
Dolandırıcılar karşısında kötü senaryo
Hız genellikle çok önemlidir. Ne kadar çabuk harekete geçerseniz parayı geri alma veya en azından daha fazla hırsızlığı durdurma şansınız o kadar artar. Ebeveyniniz veya büyükanneniz ve büyükbabanız mağdur olursa:
- Havale işlemlerini derhal dondurun: Akrabalarınızın bankasının “bilgilendirildiğinden” emin olun, böylece dışarıya yapılan havale işlemlerini durdurabilir.
- Her şeyi belgelendirin: Dolandırıcılıkla ilgili telefon numaralarını, e-postaları veya ekran görüntülerini kaydedin.
- Bildirin: Emniyet Genel Müdürlüğü’nün Siber Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı veya E-Devlet üzerinden yine Emniyet Genel Müdürlüğü’nün “Siber Suç İhbar” hizmeti aracılığıyla şikâyette bulunun.
- Krediyi dondurun: (Büyük)annenizin veya (büyük)babanızın adına yeni kredi hesapları açılmasını önlemek için krediyi dondurun.
- Akrabalarınıza duygusal destek sağlayın: Onları suçlamak yerine, bir suçun kurbanı olduklarını hatırlatın. Utanç, insanları sessiz kalmaya zorlar ve bu da sonuçta dolandırıcıların işine yarar.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
